Disleksi Nedir? Disleksi Belirtileri Nelerdir?

Disleksi nedir sorusuna kestirmeden bir yanıt vererek konumuza giriş yapacağız. Disleksi bir öğrenme bozukluğudur ve okuma becerisi ile ilgilidir. Disleksi beyinden kaynaklanan, nörolojik bir öğrenme sorunudur. Esasında gelişimsel veya zihinsel kapasite bakımından bir hastalık olmayıp, beyinde dilin işleyişinden kaynaklanan bir farklılıktır. Disleksi çocuklukta ve yetişkinlik döneminde görülebilir. Disleksi yaşayan bireyler, kelimeleri, heceleri ve harfleri işleme konusunda zorlanırlar. Bunları tanımada, bölme ve birleştirmede yaşanan sıkıntılar barizdir. Kelimeleri hecelere bölerken hatalı bölerek dolayısıyla hatalı vurgulayarak okurlar. Cümle içinde bazı ekleri ve belirteçleri atlayarak okumaları gibi nedenlerle, metin içeriği, akıcılığı değişecektir. Tüm bunlar ise disleksi sahibi bireyin, kolay ve hızlı okumasını engelleyecek ve içeriği anlamasını zorlaştıracaktır.

Disleksi sorunu yaşayan birey, okuma sorunlarının dışında, yazı yazma, dil öğrenme, telefon numarası ve çarpım tablosu dahil birşeyi ezberleme gibi durumlarda da zorlanacaktır.

Bazen yüksek sözel yeteneklerle birlikte, disleksinin görülmesi kafa karıştırıcı olabilmektedir. Bu genel tasvirler kafamızda disleksi nedir konusunda genel bir çerçeve çizmeye yetmektedir ancak disleksi belirtileri nelerdir sorusunu makalemizin ilerleyen bölümlerinde yanıtlayacağız.

Disleksinin Nedenleri

Diğer öğrenme bozuklukları gibi disleksinin de kesin olarak nedenleri açıklamak henüz mümkün olamamıştır. Kesin olarak disleksinin nedenleri şunlardır denemez. Bunula birlikte disleksinin genetik geçişli bir sorun olduğu düşünülmektedir. Hatta bazı çalışmalarda, disleksi bakımından genetik yatkınlığa neden olan bazı genlerden söz edilmektedir.

Disleksi Belirtileri

Disleksi sadece çocukluk dönemini etkilemeyebilip, yetişkinlikte de devam edebilir. Öncelikle belirtmek gerekir ki, disleksi belirtileri kişiye özel olup, aynı anda herkeste genellikle görülmezler.

• Fonemik farkındalık sorunları yaşanabilir.
• Duyduklarını anlamlandırma ve ayırdetme konusunda zorlanma.
• Özellikle harfleri farklı (ters, yanal vb.) yazma ve yanlış okuma.
• Özellikle yavaş ve boşluksuz okuma.
• Bilmediği kelimeleri anlamakta zorlanma.
• Yaşına göre bilmediği kelimeleri zor öğrenme. Bu kelimeleri anımsamada güçlük çekme.
• Noktalama işaretlerinin yanlış kullanılması ya da hiç kullanılamaması.
• Elle yazı yazarken zorluk çekme.
• Konuşmanın gecikmesi.
• Dikkat süresinin kısa olması.
• Talimatlara uymada güçlük çekme.
• Harfleri ve rakamları ayırt etme sorunları yaşama.

Disleksinin istatistiki olarak nüfusun %5’inin etkilediği öne sürülmekle birlikte, disleksi belirtileri göstermesine rağmen disleksi olmayan çok daha büyük bir kesim mevcuttur.

Disleksi Teşhis ve Tedavi

Disleksi şüphesi doğrultusunda randevu alarak çocuğunuzu en yakın  Rehberlik ve Araştırma Merkezi (RAM)‘ne ya da çocuk psikiyatrisine götürebilirsiniz. Fiziksel anlamda bir sorun olmaması durumunda gerekli değerlendirmeler yapılacaktır. Yetişkinlik yıllarında ise elbette yetişkin psikiyatristine müracaat gerekli olacaktır.

Disleksi için özel olarak bir ilaç mevcut değildir. Disleksi tedavisi planlanırken, özel eğitim, çevresel düzenleme, gerekli durumlarda terapiler söz konusu olacaktır.

Disleksi bakımından, her ne kadar her yaşta tedavi seçenekleri mevcut olsa da, özellikle özsaygı sorunları, akademik ve sosyal sorunlar ayrıca eşlik eden farklı sorunların azaltılabilmesi bakımından erken teşhis çok önemlidir.

Aileler çocuklarının bol bol okuma pratiği yapmasını sağlamak, zorlanılan kelimeleri listelemek başta olmak üzere çeşitli destekleyici faaliyetlerde bulunabilirler. Unutulmamalıdır ki, erken yaşlarda modelden öğrenme çok etkili bir yöntemdir. Çocuğunuza sizde okuyarak model olmalısınız.