Stres Nedir? İyi Mi Kötü Mü?

Stres Nedir? İyi Mi Kötü Mü?

Stres kelimesi köken olarak İngilizce’den dünya dillerine ve dilimize geçmiş bir kelimedir. Gerilim, baskı ve zorlama gibi anlamlara gelir. Kelimenin çıkış noktasında teknik bilimlerde kullanılmasına karşın, günümüzde, bireye ilişkin de yaygın olarak kullanılmaktadır.
Kişinin çeşitli etkilere maruz kalarak düzeninin bozulması ve buna karşın yine kişide bir direnç geliştirilmesini ifade eder. Günümüzde her sosyal düzeyde yaygın olarak kullanılan stres kavramı gerginlik, sıkıntı, duygusal zorluklar, endişeli bir ruh hali gibi pek çok kavramla ilişkilidir. Stres iyi mi kötü mü sorusu bağlamında kavrama kısa bir giriş yapmış olduk.

Güdü adlı yazımızda bahsettiğimiz hemostasis de denen denge eğilimi, insanın hayatta kalmasını sağlayan bir mekanizmadır.
Gerek organizma içinden, gerekse organizma dışından gelen etkilerin neden olduğu uyarıcılar bu denge durumunun sekteye uğramasına neden olur.
Bazı durumlarda bu denge kolaylıkla sağlanabilir. Örneğin; üşüyorsak üzerinize örteriz. Acıktıysan bir şeyler yeriz. Ancak bazen durum daha karışık olabilir. İşsizlik, sevdiğimizden ayrılmak gibi durumlar oldukça karışıktır. Bu durum 3 ton yük taşıyabilen bir kamyona 10 ton yüklenmesi gibidir. Kamyon tehdit altındadır.

Ruhsal ve bedensel uyuma tehdit edici ve onu zorlayıcı etkiler, içeriden ya da dışarıdan gelebilir. Hormonal bazı sorunlar, öfke, korku, kaygı gibi duygular organizmanın içinden kaynaklanır. Aşırı sıcak ya da soğuk gibi. Kişiler arası iletişimsizlik, hava ya da gürültü kirliliği gibi etkiler ise organizma dışındandır.
Kaynağı nereden olursa olsun organizma, bu etkilerin neden olduğu düzensizlik ile mücadeleye girişir. Esasen bu dengeyi sağlama çabası bir ‘Hayatta Kalma’ çabasıdır.
Dengenin bozulması durumunda organizma iki tür tepki verebilir: Savaş ya da Kaç.
Organizma durumu düzeltebileceğine inanırsa mücadeleye girişir ve uyumunu gerçekleştirir. Tehdit olarak gördüğü durumun altından kalkamayacağına inanan canlı ise tehlikeden uzaklaşır. Her iki durumda da dengeyi sağlar ve uyum gerçekleşir.
Stres nedir; özünde, organizma içinden ve organizma dışından tehditlerin organizmada yarattığı değişikliklerdir.

Stres iyi mi kötü mü?

Stresi hayatta kalmayı sağlayan denge durumunu sağlamak olarak kısaca ile aldığımızda, bu durumu sağlama çabalarının olumlu ya da olumsuz sonuçlara neden olabileceğini gözden kaçırmamalıyız.

İyi stres ya da stresin iyi yönü

Olumlu stres de denen  iyi stres, bireylerin güdülenmesini olumlu yönde etkiler. Verimliliği arttırır. Çabayı, çalışmayı yükseltir ve başarı ile mutluluk getirir. Çok az ya da çok yoğun stres, motivasyonu olumsuz etkileyeceğinden sonuçta hayal kırıklığına neden olabilir. Dengeli bir stres ise gereklidir. İş görüşmesi, bir mülakat ya da sınavda ortalama bir stres olumlu bir etkendir.

Kötü stres ya da stresin kötü yönü

Olumsuz streste denir. Yaşamda gerçekleşen uzun vadeli ve negatif değişmelerden kaynaklanır. Hayatı tehdit eder. Zira birey dengeyi ya çok zor sağlar ya da sağlayamaz.
Kötü stres; küçük önemsiz ancak uzun süren olaylar ya da hayati bazı olaylar sonucunda ortaya çıkar. Hayatı tehdit eder. İş ilişkilerinin ve sosyal hayatta ilişkilerin durma noktasına gelmesine, ruhi ve bedensel sağlık sorunlarına neden olabilir.
Hayata bakış acısını değiştirmek, kötü stresten çıkışta çok önemli olup, bunun kendi kendine başarılamaması durumunda profesyonel yardım almak fayda sağlayacaktır.

(Toplam 57 ziyaret, bugün 1 ziyaret)

Bir yanıt yazın

*